Het zijn de weken van terugkijken. De krant liet mij raden wie in het afgelopen jaar welke uitspraak gedaan had en de radio zendt in de Top 2000 de immer veranderende soundtrack van ons leven uit. De NPO trakteerde ons in een overzicht op de belangrijkste nieuwsfeiten van 2020, waarin het mij in de eerste plaats opviel dat niet iedere gebeurtenis coronagerelateerd was, er is meer gebeurd dit jaar. Daarnaast ben ik overduidelijk kort van memorie, want het o ja was weer niet van de lucht.

In het geheugen van mijn telefoon heb ik sinds afgelopen januari weer aardig wat creatief taalgebruik en opvallende citaten opgeslagen, en dit is het moment om ze nog eenmaal de revue te laten passeren. Taal is immers mijn vriend en voor mij geldt zeer zeker: Zeg me wie uw vrienden zijn en ik zal zeggen wie u bent. Hier volgen tien aanwijzingen.

1. COVID-19 leek nog een intern Chinees probleem, toen het dagblad Trouw de Italiaanse schrijver Cesare Pavese citeerde: Leven is mooi, omdat leven beginnen is, telkens opnieuw, op ieder moment. Tussen de coronagolven door heb ik vaak aan deze woorden terug moeten denken.

2. Beter dan pastoor Van de Laar uit het Brabantse Uden kan ik het gevoel van de eerste coronagolf niet omschrijven. Met 34 uitvaarten in één maand had hij zeker recht van spreken, toen hij zei: De rouw loopt uit het ritme. Begrafenissen met alleen naaste familie, bijna lege kerken bij een afscheidsdienst en nabestaanden in lockdown. Kan Viruswaarheid-voorman Willem Engel zijn achternaam niet inleveren?

3. Tijdens de tweede coronagolf liet het NOS-journaal een psycholoog aan het woord, die wist te vertellen dat wie de hoeveelheid negatieve berichten beperkt, een positievere blik ontwikkelt en zo anders naar het leven kan kijken. Een goede raad, die aan het journaal zelf niet besteed bleek.

4. Ik blijf even bij journalisten. Omdat ik ervan uitga dat deze beroepsgroep op zijn woorden let en zijn formuleringen nauwkeurig kiest, stond ik verbaasd over de volgende paradoxale omschrijvingen.

Zijn vriendin bleek in het bezit van een ingevorderd rijbewijs. Was dit haar eigen rijbewijs, of is hier sprake van corruptie bij de politie, die ingevorderde rijbewijzen doorverkoopt?

De twee zwemmers die maandagavond zijn overleden na het zwemmen in de Zevenhuizerplas, konden allebei niet zwemmen. Kun je als zwemmer overlijden, als je niet kunt zwemmen?

Saoedi-Arabië staat vrouwen toe zonder toestemming te reizen. Een geweldige stap voor de vrouwenemancipatie aldaar, toestemming te krijgen om iets zonder toestemming te mogen doen.

Laat ik dit punt positief eindigen, journalisten kunnen wel degelijk beter. Want om in drie woorden de dit jaar vroeg ingevallen kerstgekte te omschrijven was van grote klasse: Kerstboomverkopers verwachten piek.

5. FC Dordrecht-keeper Abdulrahman Al-Shammari deed aan het begin van de nieuwe competitie een opmerkelijke uitspraak: Ik leg de lat voor mijzelf hoger. Niet alleen de keeper, ook iedere veldspeler kan zich beter verre houden van deze verwarrende metafoor.

Maar het werd die week nog leuker. De immer vrolijke Tottenham Hotspur-trainer José Mourinho kwam er in Noord-Macedonië achter dat de lat van het doel in het stadion van KF Shkëndija in Skopje vijf centimeter te laag lag. Voor de aftrap van het duel werd op verzoek van de UEFA het doel nog vervangen.

Tottenham Hotspur won met 3-1, FC Dordrecht staat in de Keuken Kampioen Divisie momenteel helemaal onderaan.

6. Met een kluitje in het riet gestuurd worden kent een aantal nieuwe formuleringen. We doen wat we kunnen of ik ga nog met mijn collega overleggen liggen dicht bij elkaar en bieden wellicht nog een sprankje hoop. Maar als je hoort: daar wordt nog onderzoek naar gedaan, weet je dat de zaak verloren is.

7. Er zijn bloemrijke manieren om het verleden te duiden. Vroeger, toen de bierkratjes nog geel waren, of specifieker over de jaren negentig: De muur was gevallen, de Twin Towers stonden nog – de toekomst zag er fantastisch uit.

8. Is je salaris al neergestort? vroeg mijn kleinzoon aan zijn moeder. Nee, gelukkig niet, al zag het er voor haar zorgbonus een tijdlang slecht uit. Zijn broertje had ons al eerder gevraagd of we ons bed gingen afmaken en vertelde ons bij het avondeten dat hij geen blaadjes lustte. De sla mochten we zelf opeten, hij leeft vooral op een dieet van chipolataworstjes.

9. De graficus M.C. Escher is één van mijn grote voorbeelden. In april 1968 werd hij in Vrij Nederland door Bibeb geïnterviewd en het afgelopen jaar las ik dit interview terug. Nu ik zelf steeds eerlijker durf te zijn over mijn middelbareschooltijd, spraken zijn woorden mij zeer aan.

Ik heb een ellende gehad op de burgerschool. Het enige lichtpunt was de tekenles, niet omdat ik zo goed tekenen kon, maar omdat het het enige soelaas was in een afschuwelijke tijd … Ik heb nog tien jaar daarna angstdromen gehad.

Zelf heb ik nog regelmatig gedroomd dat ik mijn examen Grieks moest overdoen, maar ik kon de Griekse letters niet meer lezen. En als ik ’s middags op mijn horloge keek was het jarenlang altijd weer vijf voor drie, het moment van de laatste bel.

10. Om in de kunst te eindigen tenslotte een citaat van de Duitse filosoof Rebekka Reinhard: Niemand begrijpt wat mooi is als hij het niet zelf een keer heeft gezien. Of ik het hier helemaal mee eens ben, weet ik niet. Het Alhambra vond ik al mooi, lang voordat ik er zelf was en van dichtbij vielen sommige schilderijen van Dalí me een beetje tegen.

In ieder geval wens ik jullie allemaal veel moois toe in het nieuwe jaar, telkens opnieuw, op ieder moment. Bedankt voor het lezen en tot in januari!