Drie maanden gelden stopte ook mijn vrouw met werken en sindsdien zitten wij samen in onze derde levensfase. Nu draaide zij gemiddeld twee diensten per week, zodat de concrete veranderingen in ons dagelijks leven eigenlijk niet eens zo erg groot zijn. Die twee avonden zijn zo gevuld, nietwaar?

Ja, en als je niet oppast vooral met televisiekijken. Voor je het weet zit je naar teveel programma’s te kijken die niet bedoeld zijn om te boeien, maar om de tijd luchtig te verdrijven. Mensen die hun huis laten zien en een lange neus naar je trekken. Televisiekoks die ogenschijnlijk eenvoudige gerechten maken, maar met ingrediënten die de plaatselijke supermarkt niet verkoopt. In deze donkere wintertijd trekt er avond aan avond een eindeloze stoet van televisiejournalisten voorbij, met in hun kielzog spraakmakende opinieleiders en praatgrage politici, allemaal op zoek naar de waan van de dag. Dan ben je blij dat je je Doe Maar nog herinnert, die je toen al voorhielden dat er een knop op de tv zit, die je zo uit de puree helpt.

In onze gezamenlijke agenda staan geen letters W meer, in potlood geschreven omdat er nogal eens een dienst geruild werd. Want die W stond voor werken, niet te verwarren met de V van vakantie, die gewoon met een balpen geschreven werd. Maar ook de V is uit onze agenda verdwenen, want als we willen kunnen we nu het hele jaar op vakantie. Alleen komt er geen vakantiegeld meer en is de eindejaarsuitkering gestopt, zodat we nu wat vaker tegen de letter Z aanlopen, de Z van zuinig. In de krant van afgelopen zaterdag stond weliswaar dat oudere mensen doorgaans voorzien zijn van al het materiele en vaak ook uitgekeken zijn op het consumptieve, maar de schrijfster doelde op tachtigers en dat duurt nog minstens vijftien jaar. Hoe komen wij die vijftien jaar door?

Van Annemarie van Gaal heb ik in Een dubbeltje op zijn kant geleerd dat je moet budgetteren en je uitgaven moet opschrijven. Zo houd je overzicht over je geld. Van nature heb ik dit boekhouden niet in me en nergens in mijn opleiding heb ik ook maar één uur economie gehad, maar ik wil mezelf over een paar jaar toch ook niet verwijten dat ik te lichtzinnig aan deze levensfase ben begonnen en dat daarom het geld nu op is. Dus heb ik met een paar eenvoudige Excel-formules een spreadsheet gemaakt waarop onze inkomsten in de plus staan en onze vaste lasten in de min. Onderaan de bladzijde verschijnt dan het bedrag dat we maandelijks mogen uitgeven zonder in de problemen te komen. Het valt mee, maar een nieuwe Mercedes gaat er niet komen.

We zitten dus in een spanningsveld en moeten nog leren uit de kramp te komen, die dit met zich meebrengt. Het zorgt voor een zekere overgevoeligheid, overgevoeligheid voor slecht financieel nieuws en goede aanbiedingen. Terwijl Nederland volgens Oxfam Novib in het afgelopen jaar 53 miljard dollar rijker is geworden, waarvan 45 procent in handen is gekomen van de rijkste 1 procent van de Nederlanders, is door belastingmaatregelen het eindbedrag op mijn loonstrookje vier euro lager geworden. Tegelijkertijd roept Transavia via een e-mail op mezelf een ontspannen break te gunnen en is het sale bij reisorganisatie Kras. Opeens sta ik bij de slager in een dorp verderop, omdat iedereen om mij heen zegt dat deze veel goedkoper is dan die bij ons op het winkelcentrum. Bij de HEMA sta ik te twijfelen of ik in moet gaan op de aanbieding van twee pakken printerpapier, waarmee ik 25 eurocent per pak bespaar.

Wat begon als een concrete verandering dreigt nu een bezuinigingsoperatie te worden. Koken voor twee personen is lastig als je ooit gewend was zes monden te voeden. Er blijft dus nogal eens een bordje eten over. Tot drie maanden geleden was dat geen probleem, want als mijn vrouw werkte nam ik voor haar een gebakken visje of een maaltijdsalade mee en at ik vol smaak opgewarmde restanten van de afgelopen dagen op. Die restjes verzamelen zich nu in onze vriezer, totdat alle bakjes om ze in te bewaren op zijn en het tijd is een fenomeen uit de jaren vijftig terug te halen: kliekjesdag. Gebakken aardappels, zuurkool, een bakje zalmpasta of een overschotje hachee: het wordt weer smullen vanavond en we hoeven niet naar de winkels. Dat is het eerste verdiend, zou mijn schoonmoeder gezegd hebben.

Komende zomer gaan we op vakantie naar Schotland. Duur? Welnee, als beginnend boekhouder had ik deze uitgave onmiddellijk aan de vaste lasten toegevoegd. Mijn zuinigheid kent zo zijn grenzen, want staan Schotten niet bekend om hun gierigheid? Wie weet wat ik daar allemaal nog kan leren.