Achteraf is het verleidelijk om te zeggen dat het allemaal vanzelf gegaan is en dat ik, voor ik het in de gaten had, nu een bruidegom van robijn ben. Maar mijn geheugen laat zich niet zo snel foppen en mijn herinneringen, in welke vorm dan ook, zijn mij dierbaar. Ze maken mij tot wie ik ben, ik ben niet iemand die makkelijk zegt dat wat geweest is, ook geweest is, enkel om alleen maar in het heden te kunnen zijn.

In het mooie boek Nachttrein naar Lissabon laat Pascal Mercier zijn hoofdpersoon zeggen: We strekken ons tot ver in het verleden uit. Dat komt door onze gevoelens, met name de diepe gevoelens die bepalen wie we zijn en hoe het is wij te zijn. Want die gevoelens kennen geen tijd, ze kennen die niet en erkennen die niet. Die hoofdpersoon had ik kunnen zijn.

Veertig jaar getrouwd zijn voelt oud en ouderwets. Ik ben opgegroeid in een wereld die in 1945, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, werd geschapen en die wereld is afgebrokkeld. Het westen verenigde zich tegen het oosten, onze ouders staken de handen uit de mouwen en bouwden Nederland weer op. Katholieken, protestanten en socialisten zochten in hun zuilen bescherming bij elkaar en boden ons, hun kinderen, een veilige, voorspelbare maar ook wel brave jeugd. Misschien hadden onze ouders het hierbij willen laten, want het leek goed zoals het was.

Maar de welvaart groeide, het opleidingsniveau steeg, de wereld werd kleiner en hoewel dit alles nog onder de noemer vooruitgang kon vallen, werd het steeds duidelijker dat deze vooruitgang zijn prijs had. Nederland moest veranderen en ik veranderde mee, maar een gedeelte van mijzelf is altijd in de jaren vijftig achtergebleven. Eigenlijk ben ik bij het opgroeien nooit groter geworden, want in de jaren zestig liet ik nog meer van mijzelf achter. En zo ging het door alle decennia verder, zodat mijn referentiekader meer in de vorige eeuw ligt dan in deze.

Veertig jaar getrouwd zijn voelt ook gelukkig. In mijn eentje had ik het niet gered, misschien wel fysiek, maar zeker niet geestelijk. Ik heb talent voor eenzelvigheid en vind het helemaal niet erg af en toe even alleen met mijzelf te zijn, om ongestoord te kunnen doen waar ik zin in heb of te kunnen laten wat ik eigenlijk zou moeten. Maar ik besef terdege dat dit een luxe is, omdat ik een vrouw en kinderen heb die mij regelmatig uit mijn zelfgekozen isolement halen en mij eraan herinneren dat ik ook echtgenoot en vader ben. Zij spreken hiermee een kant van mij aan, waarvan ik zelf af en toe vergeet te houden.

Veertig jaar getrouwd zijn voelt vooral dankbaar. Het is een hele reis geweest, die veertig jaar, maar onderweg hebben we gelukkig veel plezier gehad. Eerst samen, in een klein huis met meubelen, die nu vintage genoemd zouden worden, maar toen gewoon tweedehands waren. Op vakantie naar Frankrijk in een Fiat 127, met een geleende tent, een leeglopend luchtbed, een koelbox en een cassettedeck. En tien blikken soep als noodrantsoen.

We verhuisden met z’n drieën naar een groot huis, ruim genoeg voor vier kinderen. Niet dat ik daar van tevoren over nagedacht had, maar soms wordt er voor je gedacht en is dat ook goed. Kinderen zijn een stroomversnelling, die de vraag naar de zin van het leven beantwoorden, je dagen vullen met geluk en je de energie geven vijfendertig jaar lang ’s ochtends je boterhammen voor de lunch te smeren. Totdat je op een ochtend weer alleen in de keuken staat en je jezelf afvraagt waar je kinderen en al die jaren gebleven zijn. Je dacht nog steeds dat het nog maar net begonnen was, maar het was al voorbij. Gelukkig zijn er al die herinneringen.

Als ik door ons trouwalbum blader, word ik toch ook een beetje triest. Ik zie mijn ouders, mijn schoonmoeder, ooms en tantes en ze zijn op de foto’s jonger dan ik nu ben. Onze ouders, ze zijn overleden en veel ooms en tantes hebben we niet meer. Mijn zus was nog geen vijftig toen ze stierf, een goede vriend maakte zelf een einde aan zijn leven en een vriendin kwam onder de tram. Sommigen hadden toen nog geen relatie en zijn nu alweer uit elkaar. Maar wij hadden het geluk dat we gezond genoeg bleven om onze kinderen volwassen te zien worden, veertig jaar lang van elkaar te kunnen blijven houden en zelf opa en oma te worden.

Ik heb het even nagezocht: 40 is een natuurlijk getal, volgend op 39 en voorafgaand aan 41. Het is het atoomnummer van het scheikundig element zirkonium. Veertig is een hoofdtelwoord dat in de bijbel betrekking heeft op voorbereiding en verwachting. De zondvloed duurde veertig dagen en nachten, de tocht van de Israëlieten door de woestijn veertig jaar. Een periode van veertig dagen, weken, maanden of jaren geeft een overgang aan naar een nieuwe fase en de vreugde die daarbij hoort.

En dat gaan we vandaag vieren. En morgen, en overmorgen …

Dit is het tweede deel van een tweeluik. Het eerste deel heet: ‘Veertig: de dag’.