Dat de SVB die week voor het eerst AOW naar mijn bankrekening had overgemaakt is mogelijk de aanleiding, maar de echte oorzaak ligt dieper. Tijdens de afgelopen feestdagen voelde ik me opeens oud en rustte het gewicht van meer dan zestig jaar kerstdiners en oliebollen zwaar op mij.

Eigenlijk was het al begonnen bij het optuigen van de kerstboom, waar ik jaarlijks toch gauw een uur of drie over doe en waarbij ik mijn gedachten de vrije loop laat. Ik dacht aan de kersttakken en de papieren klokken van mijn moeder en aan de kerststalletjes bij mijn ooms en tantes. Ik zag de kleine kerstboompjes op de kamers van de kinderen weer, de kerstbeertjes die uit hun zomerslaap ontwaakt waren en ik verlangde naar het gevoel van opwinding, dat mijzelf als kind moeiteloos door de kerstdagen richting oud en nieuw bracht.

Maar het was dit jaar geen opwinding, die zich meester van mij maakte. Nee, het gevoel begon als berusting en ontwikkelde zich gaandeweg tot een gigantisch déja vu. Het aloude familiespel Wie-gaat-waar-op-welk-moment-eten, kerstreclames op de televisie, drukte in de winkels en voor het vijfentwintigste jaar Mariah Carey op de radio. Ineens was ik oud geworden, niet omdat mijn lichaam scheurtjes ging vertonen, maar omdat ik me besefte hoeveel geschiedenis ik al met mij meedraag.

Ooit vond ik dat van mijn grootvader. Gemoedelijk zat hij in zijn stoel, naast de kachel en voor het raam, rookte een bolknak en had alle tijd om over vroeger te vertellen. Al luisterend realiseerde ik me toen dat mijn opa nog in de negentiende eeuw had geleefd, neutraal was gebleven in de Eerste Wereldoorlog, de eerste auto’s voorbij had zien rijden, niet was overleden aan de Spaanse griep, de aanleg van de Afsluitdijk had gezien en zijn zoon het slagersvak geleerd had.

Stiel ~ 1) Ambacht 2) Bedrijf 3) Beroep 4) Handwerk 5) Maatschappelijke werkkring 6) Métier 7) Vak

De Tweede Wereldoorlog was meer het gespreksonderwerp van mijn vader. Kamp Amersfoort, vijf jaar lang gratis Duitse les en vooral de bevrijdingsfeesten. Voetballen, met mijn moeder en haar vriendinnen langs de lijn, en samen een dagje naar Amsterdam. Het examen voor keurmeester, de schouders eronder om Nederland op te bouwen en het gezin met vier kinderen groot te brengen. Onze eerste koelkast en de Ford Cortina, Paus Johannes XXIII en het afscheid van de katholieke kerk, de spierziekte van mijn broer en zus en het laten bouwen van de aangepaste bungalow. Zijn grote wens, het jaar 2000 halen, is in ieder geval uitgekomen.

Vanaf die koelkast kan ik het stokje van hem overnemen en ben ik zelf ooggetuige, waardoor gezichtspunt en gevoel veranderen. Vanaf hier heb ik dat verleden, waarvan ik nu dus ineens het gewicht voel, zelf meegemaakt. Verhuizen, nog een keer verhuizen en nooit een eigen kamer. De oorlog in Vietnam en de dienstkeuring in Delft, eindelijk van de middelbare school af en geschiedenis studeren. Joop den Uyl, de Olympische Spelen in München en de treinkapingen in Drenthe. De Club van Rome en zure regen, cassettebandjes, nouvelle cuisine en bistro’s, macramé in paars, bruin, oranje  … en vanaf dat moment ging het snel, steeds sneller.

Veertig jaar ben ik alweer jaar getrouwd, ik heb vier kinderen en zeven kleinkinderen en begin ook echt als een opa te klinken. Meer dan vijftig jaar was ik lid van een zwemvereniging, vijfentwintig jaar geleden ging ik voor het eerst zeefdrukken. Het is alweer vijf jaar geleden dat ik stopte met werken, daarvoor stond ik vijfendertig jaar voor de klas en in een la ligt een map vol diploma’s en certificaten, die geen functie meer hebben.

Ik heb nog lepels levertraan weggeslikt, heb met een kroontjespen leren schrijven en weet nog wat een perronkaartje is . Ik heb de wereld zien automatiseren en digitaliseren, maar kan op mijn smartphone niet met mijn duimen typen. Als ik naast mijn kleinzoon zit, is de controller van de PlayStation in mijn handen een log instrument. Al een tijdje aarzel ik om mijn oude laptop te vervangen door een nieuwe. Liever stel ik het zenuwslopende invoeren van allerlei toegangscodes en wachtwoorden, nodig om een nieuwe aan de praat te krijgen, uit.

Waarschijnlijk voelde ik me met de feestdagen dus oud, omdat ik in dit achtdaagse vacuüm me gevangen wist tussen mijn steeds langer wordende verleden en een toekomst, die per definitie onzeker is. Als voormalig leraar geschiedenis blijft het verleden mijn stiel, maar ook ik kan er niets aan veranderen. Van de toekomst heb ik geen kaas gegeten, maar gelukkig werd het januari en heb ik me in ieder geval voorgenomen om er zo veel mogelijk van te genieten. Je bent nooit te oud om te leren, toch?

#WOT betekent Write on Thursday. Iedere donderdag  publiceert Irene van Putten op ipixtitude.com een woord waar je over mee kunt schrijven. Je kunt op ieder gewenst moment instappen.