Televisiekijken kan verstrekkende gevolgen hebben, zelfs met het beperkte aanbod van slechts twee televisiekanalen. Bij een documentaireserie over de jaren twintig en dertig maakte de VPRO in 1971 voor het eerst gebruik van amateuropnames naast archiefbeelden. Omdat het meeste filmmateriaal geen geluid bevatte, zetten de documentairemakers er eigentijdse muziek onder, waarvan ik mij vooral nog fragmenten van Atom Heart Mother van Pink Floyd herinner. Gefascineerd keek ik naar de oude beelden en ik realiseerde me, dat dit de achtergrond was van alle familieverhalen die ik gehoord had, dat ik keek naar de jeugdjaren van mijn ouders. De twintiger en dertiger jaren bezorgden mij een gevoel van heimwee, een verlangen naar een nabij verleden dat ik nooit had meegemaakt.

Een jaar later ging ik geschiedenis studeren, en ik wist vanaf dag één dat mijn keuzerichting moderne geschiedenis zou worden. De klassieke oudheid kon me na zeven jaar gymnasium niet meer boeien, ik worstelde me met boeken als Qu’est-ce que la feodalité? door de Middeleeuwen heen en vond de Tachtigjarige Oorlog te lang duren. Ik voer met de VOC mee naar Indië en moest voortdurende denken aan de slagzin, die mijn neef op een balk in de kelder geschilderd had: Het kolonialisme bloeit, heb er oog voor. Ik zat naast Wilhelmina van Pruisen, toen zij in haar postkoets aangehouden werd bij Goejanverwellesluis, kwam met Napoleon ongedeerd de Berezina over en leerde van Karl Marx dat godsdienst opium van het volk was.

Het kostte me zeven jaar om door twintig eeuwen geschiedenis heen te komen. Ik schreef verslagen en werkte me door talloze tentamens en boekenlijsten heen, maar nooit bereikte ik in het door mij zo verlangde nabije verleden aan. Eerlijk gezegd deed ik daar na verloop van tijd ook niet meer zo mijn best voor, want de jeugdjaren van mijn ouders zou ik op het Instituut voor Geschiedenis niet tegenkomen. Wat begonnen was als een middel om mijn nieuwsgierigheid te bevredigen, werd een doel op zich: een studentenleven tussen tentamens en studiefinanciering.

Stoppen of veranderen van studierichting was geen optie, want dan moest ik in militaire dienst en daar had ik nog minder zin in. Ik zette door, schreef mijn afstudeerscriptie en werd leraar. Mijn onbestemde verlangen verschuilde zich achter lopende zaken, en die waren er nu genoeg.  Lessen voorbereiden, repetities nakijken en vooral kinderen. Luiers en fruithapjes, verhaaltjes voorlezen en zwemles. Jarenlang voelde ik mij een compleet mens en vond eindelijk dat het leven niets te wensen overliet.

Verlangen ~ 1) Aandrift 2) Aspiratie 3) Begeerte 4) Begeren 5) Behoefte 6) Belust zijn op 7) Bevlieging 8) Desideratum 9) Dorst 10) Dorsten 11) Droom 12) Eerzucht 13) Eis 14) Eisen 15) Exigentie 16) Geven om 17) Gewenst 18) Haken 19) Hang 20) Heimwee 21) Hongeren 22) Hopen 23) Hunkeren 24) Innerlijke behoefte 25) Kosten 26) Lust 27) Neiging 28) Norm

Maar bloed kruipt waar het niet gaan kan. Mijn nostalgische gevoelens ontwikkelden zich tot stille weemoed, tot een melancholie die na een jaar of tien regelmatig de kop opstak en waaraan ik steeds meer gehecht raakte. Eigenlijk was het gewoon vluchtgedrag van een man met een naderende midlifecrisis, op momenten dat de leraar in mij de school even zat was en de vader in mij even iets minder vader wilde zijn. Dan vluchtte ik naar mijn melancholische wereld van muziek en dagdromen, laadde mijn accu op en kon daarna gewoon weer verder.

Tenminste, dat dacht ik en dat deed ik ook, maar het kostte mij steeds meer moeite. Melancholie leek op een dominante en jaloerse vriendin, die weinig andere pleziertjes toestond en het zicht op mezelf nog meer vertroebelde. Steeds vaker probeerde ik haar te negeren en ik moest mijzelf dwingen de aandacht weer op het hier en nu te richten. Na een jarenlange strijd raakte ik er eindelijk van overtuigd dat ik genoeg verleden achter de rug had.

Een blik terug noemde mijn moeder het fotoalbum, dat zij in de jaren zeventig in een multomap bijeengebracht had, voorzien van keurig getypte teksten op de tegenoverliggende pagina’s. Bij het verdelen van de erfenis haalde mijn broer er de foto’s van zichzelf uit en gaf het aan mij. Opnieuw zag ik de vertrouwde foto’s van de grote roomse gezinnen, waar ik vroeger zelf graag op had willen staan. Mijn moeder als bruidje in een Sacramentsprocessie, mijn vader in de Kindsheid Processie met zwart gemaakt gezicht, voorstellende een negertje (wel netjes gekleed). Roomse blijdschap voor aanstaande echtparen op een verdiepingsweekend in Witmarsum, trouwfoto’s van bijna al mijn ooms en tantes, babyfoto’s van sommige neven en nichten. Een pasfoto van mijn kaalgeschoren vader, net terug uit het concentratiekamp. Was dit nu dat nabije verleden waar ik zo naar verlangd had?

De telefoon gaat. Het is mijn kleinzoon, die mij opbelt om te vertellen dat hij zijn zwemdiploma heeft gehaald. Ik ruim het fotoalbum op en kijk hoe laat het is. Eigenlijk doet dat er niet meer zo toe, ik weet toch wel dat de toekomst net begonnen is.

#WOT: betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat daar een link achter naar je eigen blog.