Het was nieuws dat mij meer deed fronsen dan de verhoren van Mark Zuckerberg afgelopen week. Het ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwde Nederlanders die naar China, Iran en mogelijk ook Turkije reizen om alleen lege laptops en telefoons zonder gevoelige gegevens mee te nemen. De apparatuur zou op afstand kunnen worden leeggetrokken of zelfs worden overgenomen. Ook wordt informatie op laptops en telefoons vrijwel zeker door derden meegelezen. Zou er een Chinees, Iraans of Turks woord voor sleepwet bestaan?

Aanleiding voor deze veiligheidsinstructie was natuurlijk de Nederlandse handelsmissie naar China, onder leiding van premier Rutte. Buitenlandse Zaken gaf deelnemers aan deze missie dertien tips mee, die ervoor moeten zorgen dat zij in China digitaal weerbare buitenlanders zijn, die niet zo dom zijn om ter plaatse uitgereikte usb-sticks in hun laptop te stoppen of te internetten zonder VPN, een verbinding die zorgt voor versleuteling en wisselende IP-adressen.

De veiligheidsinstructie deed mij onmiddellijk terugdenken aan de documentaire Dwars door China van Ruben Terlou, die afgelopen winter voor ons het einde van het weekend inluidde. In meerdere afleveringen was te zien hoe de Chinese overheid haar burgers in de gaten houdt en er naar streeft het hele land vol te hangen met camera’s met gezichtsherkenning, zodat uiteindelijk iedere beweging van elke Chinees vastgelegd wordt.

Dit deed mij dan weer terugdenken aan de Nederlandse serie Hunted, waarin twaalf tot veertien Nederlanders uit handen moesten zien te blijven van een team van deskundige speurders, gespecialiseerd in het vinden van voortvluchtige criminelen. Het was vooral bureauwerk, gebaseerd op het inzetten van digitale camera’s, nummerplaatherkenning, telefoontabs en trackers. Maar ook het uitgebreid analyseren van het netwerk van de kandidaten op Facebook, het nagaan van hun surfgedrag op internet en het maken van een psychologisch profiel vormden een essentieel onderdeel van de jacht.

Facebook ~ Sociaalnetwerksite waarop je berichten kunt posten, vrienden toevoegen, spelletjes kunt spelen

Natuurlijk wist ik wel dat er in Nederland her en der camera’s hangen, maar ik had er geen idee van dat het er zoveel waren. Sindsdien kan ik het bijna niet laten om even mijn tong uit te steken als ik geld sta te pinnen of om even te zwaaien als ik bij het verlaten van een winkel mijzelf vanuit een andere hoek op een scherm zie. Ik weet dat mijn auto door heel Nederland te volgen is en dat ik door mijn smartphone overal te vinden ben. Maar net als bijna iedereen blijf ik internet gebruiken en in veel gevallen kan dat ook niet anders. Het postkantoor is teruggebracht tot een servicemedewerker van de supermarkt, een afspraak voor een nieuw reisdocument moet ik maken op de site van de gemeente en geldzaken zijn bijna synoniem geworden met internetbankieren.

Op Facebook laat ik regelmatig woorden en beelden van mijzelf achter, terwijl ik heel goed weet dat ik me door al deze handelingen door derden, wie dat dan ook mogen zijn, behoorlijk in de kaart kan laten kijken. Heb ik dan niets te verbergen? Dit stereotype antwoord van iedereen, die zich blijkbaar geen zorgen maakt over pech op de digitale snelweg, heb ik de afgelopen week zo vaak gehoord dat ik ben gaan twijfelen.

Aan de ene kant zie ik mensen die inderdaad niets te verbergen hebben. Alles ligt toch al op straat, het is hun verdienmodel. Aan de andere kant staan mensen die geen smartphone hebben en op geen enkel social medium actief zijn, omdat ze zoveel mogelijk hun privéleven willen afschermen. Ergens tussen deze twee uiteinden van de schaal bevind ik me. En natuurlijk hebben we allemaal wat te verbergen, want zolang wij kiesrecht en een besteedbaar inkomen hebben, zijn wij interessant voor de manipulatieve algoritmen van iedere politieke en commerciële marketingdeskundige.

Afgelopen week is mijn ongerustheid dus gegroeid en wederom realiseer ik me hoe kwetsbaar de digitale mens is. Daarom heb ik mijn Facebook-instellingen opnieuw kritisch bekeken, laat ik alle voorgestelde berichten voortaan links liggen, verwijder ik nog steeds alles van Forum voor Democratie en doe geen enkele quiz meer. Zolang ik denk gezond verstand te hebben, nieuws pas geloof als er meerdere betrouwbare bronnen beschikbaar zijn en me voldoende weet te verzetten tegen de verleidingen van gepersonifieerde reclame, volg ik Arjan Lubach nog even niet. Aan een vergeelde verjaardagskalender op het toilet heb ik geen behoefte meer en bovendien, waar zou ik anders naar toe moeten met mijn blogs?

WOT: betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat bij Martha een link achter naar je eigen blog.