Mijn moeder had een volledige baan op de administratie van de Lagere Technische School aan de Reeweg in Dordrecht. Op dinsdagavond was zij bij bestuursvergaderingen aanwezig om deze te notuleren, en dat leverde haar twee voordelen op. Om op goede voet te staan met de bestuursleden, en vooral met de voorzitter van het bestuur, streelde haar ego. Bovendien kreeg zij in ruil hiervoor de woensdagmiddag vrij, wat met vier schoolgaande kinderen toch wel prettig was.

Die woensdagmiddag was haar schoonmaakmoment. Niet om af te stoffen of te stofzuigen (dat laatste had mijn vader al gedaan), maar om extra aandacht te geven aan keuken, badkamer en toilet. Je moest haar daarin vooral niet storen, want dit werk was geen sinecure en het verdroeg geen relativerende grapjes. Gekleed in een overschort was zij onverstoorbaar aan het boenen en schrobben en vroeg tussen neus en lippen door of haar zoons ook niet zittende konden gaan plassen. Dat zou een hoop werk schelen.

Van scheikunde had ze geen kaas gegeten, want op die bijna fatale middag vond ze dat de wc-pot wel een extra reiniging kon gebruiken en gooide bleekwater bij de allesreiniger. De kleine gifwolk die hierdoor ontstond ademde ze in, zodat zij hoestend en happend naar adem op bed terechtkwam. Iemand van ons – misschien was ik het zelf – belde de huisarts, maar tegen de tijd dat deze gearriveerd was ging het gelukkig ietsje beter en hoefde er geen ziekenwagen te komen.

Een pilletje, kalm aan doen en bed houden was het voorschrift van de arts en die avond aten wij witte bonen in tomatensaus met bloedworst, een culinair hoogstandje van mijn vader.

We verhuisden naar een koopwoning dichterbij haar werk en de woensdagmiddag kreeg een iets andere invulling. Alle deuren in het huis moesten geschilderd worden, en vol overgave stortte mijn moeder zich op deze taak. Iedere week was er een andere deur aan de beurt en toen ze alle negen strak in de lak zaten was het granol aan de beurt.

Door het vele roken, zowel van de vorige bewoners als van mijn ouders zelf, was het sierpleister behoorlijk vergeeld en dit was een doorn in haar oog. Met een angstaanjagend fanatisme veroverde ze iedere vierkante meter van de muren van de huiskamer, met slechts een kwast en een tandenborstel als bondgenoot. Ze moet zichzelf gelukkig geprezen hebben dat ook schrootjes toen in de mode waren, want die wand was met een flesje teakolie en een oude doek zo klaar.

Het verbaasde me wel dat ze tussen al dit werk door toch nog tijd vond om mij naar de kapper te sturen. Ook daarin was ze bijzonder vasthoudend.

Zwabber: 1) stokdweil 2) kaartterm 3) dronkenlap

Opruimen zit mij in het bloed, schoonmaken niet. Een zwabber of swiffer neem ik niet snel ter hand en het komt nooit in mij op dat de ramen gezeemd moeten worden. In de jaren dat ik op kamers woonde heb ik in ieder geval nooit spons en zeem ter hand genomen, en toch is de zon altijd naar binnen blijven schijnen. In dat opzicht ben ik natuurlijk blij met de autowasstraat, want ook het poetsen van de auto is geen hobby van me.

Met verbazing kan ik kijken naar andere mannen, die op zaterdagochtend blijkbaar geen grotere voldoening kunnen vinden dan het liefkozend strelen van hun wagen. Natuurlijk gaat dan zelfs de motorkap omhoog, want ook de intieme delen van de auto hebben voor hen geen geheimen. Al wassend en poetsend heb ik de man aan het begin van de straat van een Volkswagen Golf uiteindelijk naar een Mercedes-Benz cabriolet zien gaan, en hij verdient zo’n auto. Ik niet.

Met schoonmaakartikelen heb ik dus geen innige band, en dat komt de laatste jaren slecht uit. Want de schoonmaakmarkt heeft geleerd van de firma Tupperware dat via zogenaamde thuispresentaties met vrijblijvend testen en advisering betere verkoopresultaten te behalen zijn dan in de schappen van de supermarkt.

Mijn vrouw is veel socialer dan ik en is tot op zekere hoogte gevoelig hiervoor. En dus zijn er de laatste jaren allerlei schoonmaakmiddelen het huis binnengeslopen, die de plaats ingenomen hebben van ammoniak, bleekwater en allesreiniger. Het een ontvet beter, het ander maakt streeploos schoner en nummer drie ontkalkt beter. Maar omdat ik niet aanwezig was op de voorlichtingsavonden, sta ik met mijn handen in het haar en verlang ik stiekem naar het oude product dat schuimde, maar niet kon krassen. Of naar Cif, toen dat nog gewoon Jif heette.

Het vieze grijze vaatdoekje mis ik niet, maar ook de snelcursus microvezels heb ik gemist. In huis zijn nu speciale doekjes voor het schoonmaken en laten blinken van de roestvrijstalen gootsteen, het afnemen van de tegeltjes, het afstoffen van geverfde oppervlakken, het nawrijven van de gelapte ramen, het moppen van de vloer en het droogmaken ervan.

Wanneer ik zie dat het de hoogste tijd is om mijn studeerkamer even wat af te stoffen, word ik overvallen door alle keuzemogelijkheden: welk doekje uit de geel-groen-blauwe stapel is ook alweer speciaal ontwikkeld voor het afstoffen van boekenplanken en cd’s? Gelukkig herinner ik mij iedere keer weer net op tijd dat er achter in de kast nog twee ouderwetse exemplaren liggen, die er ook gewoon uitzien als een stofdoek. Een flanellen lap met een eenvoudig ruitjesmotief.

Om niet al te reactionair over te komen wil ik eindigen met één positieve uitzondering. In de badkamer krijg ik de spetters van de tandpasta nog wel met een handdoek van de spiegel, maar mijn brillenglazen zijn dol op de spiegeldoek. Niet langer meer dat voorzichtige geklungel met zo’n gratis doekje van 16×16 centimeter, maar lekker schoonmaken met een forse blauwe lap microvezel die mijn vette vingers keurig in toom houdt.

Soms zit er tussen alle vermeende vooruitgang iets wat echt een verbetering is, maar je hebt een scherpe blik nodig om dit te kunnen zien.

#WOT betekent Write on Thursday. Iedere donderdag publiceert alimolenaar.nl een woord waar je over mee kunt schrijven. Je kunt op ieder moment instappen.