Het schriftelijke gedeelte van mijn eindexamen heb ik geschreven met een vulpen, hardblauw van kleur en met een zilverkleurige dop. In die vulpen zaten twee inktpatronen die de vorm van een bommetje hadden, één in gebruik en eentje als reserve. De inktpatronen waren verkrijgbaar in vier kleuren, en ik heb ze in die jaren alle vier gebruikt.

Eerst natuurlijk standaardblauw, maar dat werd me te gewoon. Ik kreeg de puberale behoefte mezelf te profileren en ging met rood schrijven, ook repetities en vertalingen. Mijn leraren waren toleranter dan verwacht, de kleur rood was blijkbaar niet het privilege van hun nakijkpen en ze lieten me gewoon mijn gang gaan.

Na rood kwam groen, en die kleur inkt was toch wel iets beter voor mijn ogen. Want met de vulpen tekende ik ook de kantlijnen van mijn schriften vol en een bladzijde vol rood bracht veel onrust, daar waar ik alle rust kon gebruiken om het einde van zoveelste zesurige schooldag te halen.

Groen heeft het lang volgehouden, maar toen ik op mijn zeventiende verjaardag een zwarte tekenpen kreeg beviel me dat zo goed, dat ik ook zwarte inktpatronen voor mijn schoolvulpen kocht. Mijn eindexamen heb ik ongetwijfeld in zwart gemaakt.

Oefening: 1) africhting 2) bekwaming 3) exercitie 4) het bekwaam maken door herhaling 5) manoeuvre 6) opgave 7) repetitie 8) test 9) training

Gaan studeren heeft me in dat opzicht niet veel goeds gebracht. Mijn vulpen verdween, met de drang om te tekenen verdwenen ook mijn viltstiften. Het bijhouden van collegedictaten was funest voor mijn handschrift, dat door de gratis dagelijkse oefeningen in zeven jaar middelbare school zich ontwikkeld had tot – vond ik zelf – karaktervolle kalligrafie.

Mijn handschrift werd doorsnee en ik ging doorsnee balpennen gebruiken, die maar aan één voorwaarde moesten voldoen: ze mochten niet vlekken, die grens ben ik nooit overgegaan. Het is wel ironisch dat mijn afstudeerdiploma tot ver buiten de kantlijn is ingevuld, en ook ondertekend is met zo’n vlekkerig exemplaar. Dit is voor mij nog steeds het toppunt van academische arrogantie.

Dat ik na mijn studie weer terugkeerde naar school, maar nu als leraar, kan ik nog steeds niet anders verklaren dan dat ik in hoge mate geleden heb aan het stockholmsyndroom, waarin slachtoffers sympathie gaan opvatten voor hun gijzelnemers. Blijkbaar voldeed mijn schooltijd aan de vier kenmerken ervan: directe bedreiging, isolement, ontsnappingsmogelijkheden onbenut laten en dus ook sympathiseren met de vijand, hier het klassikale onderwijs.

In ieder geval was ik weer terug in het systeem en ook de vulpen keerde terug, in het gezelschap van een mooie rode nakijkpen. Met de hand schrijven werd weer een genot, mijn handschrift herpakte zich. Sindsdien zijn lekkende balpennen en gratis, maar vaak te dikke reclame-exemplaren voor mij uit den boze. De pen die ik gebruik kost ongeveer tien euro, is verkrijgbaar in de boekhandel en volgens de site van de fabrikant zijn met dit merk vele historische handtekeningen gezet.

Ik wil niet zover gaan dat ik hem een stijlicoon noem, maar met zijn mooie blauwe voorkant herinnert hij mij wel aan mijn geliefde schoolvulpen. En ook deze pen laat zich vullen, mijn voorkeur gaat uit naar de dunste variant van de inmiddels weer gewoon blauwe vulling. Zo blijft schrijven een dagelijkse oefening in plezier.

Na de drukte van de feestdagen was er iets met mijn favoriete balpen aan de hand. De punt was vies en er liep vocht uit, maar gelukkig geen inkt. Ik had er geen idee van wat er aan de hand was en wilde niemand beschuldigen, maar ik vermoedde dat iemand de pen als lepeltje had gebruikt om in een kopje of glas te roeren. Opendraaien, uit elkaar halen, schoonmaken, laten drogen en weer in elkaar zetten deed het leed verdwijnen en ik vergat het incident, de pen was weer de oude.

Afgelopen week was mijn vrouw bezig op de IPad en zag dat er hiermee tijdens de diverse kerstbezoekjes een groot aantal filmpjes gemaakt was, door de kleinkinderen natuurlijk. Uiteraard hadden de ouders dit regelmatig verboden, maar je kunt niet alles in de gaten houden en ook in dit geval hadden de aanhouders duidelijk gewonnen.

Voor ze de filmpjes naar de prullenbak verwees, keek oma nog even terug naar de feestdagen. Toen ik beneden kwam, vertelde ze me dat ze het raadsel van de balpen had opgelost en ze liet me één van de filmpjes zien. De zoons van mijn jongste dochter zitten aan de eettafel, de oudste is aan het filmen en op de achtergrond hoor ik het overbekende lachje dat bij zijn ondeugende streken hoort.

Zijn broertje heeft de blauwe balpen in zijn hand en probeert met de punt een walnoot open te krijgen. Als dat niet lukt pakt hij een mandarijn en steekt de pen erin, eerst voorzichtig, later met meer kracht. Hierna is de volgende mandarijn aan de beurt. Zijn broer stikt inmiddels van het lachen en ik hoor zijn moeder zeggen: Ben je nu nog steeds aan het filmen? Houd daar onmiddellijk mee op!

Ditmaal luistert hij wel, zich niet beseffend dat hij met zijn filmpje zojuist het antwoord heeft gegeven op een vraag, die opa bijna vergeten was.

#WOT betekent Write on Thursday. Iedere donderdag publiceert alimolenaar.nl een woord waar je over mee kunt schrijven. Je kunt op ieder moment instappen.