Achteraf denk ik dat ik geschiedenis ben gaan studeren om mijzelf beter te leren kennen. En dat zegt al behoorlijk veel over de persoon die ik ben: weinig praktisch en niet te beroerd om een groot project aan te pakken. Misschien had ik indertijd beter meteen in therapie kunnen gaan, maar die mogelijkheid was er toen nog niet. Want ondanks het feit dat ik redelijk normaal functionerende, knaagde het vanbinnen. Er was iets mis met mij, en dat normaal functioneren was eigenlijk een groot toneelstuk, waarmee ik iedereen om de tuin kon leiden behalve mezelf. Ik zocht de oplossing buiten mijzelf en dacht in het verleden van mijn ouders de sleutel te kunnen vinden. Dat was natuurlijk maar ten dele waar.

Wat was er dan mis met mij? Bijna vijftig jaar later kan ik dat wel aangeven, maar ik had toen geen idee. Ik vond het lastig om met mensen in een groep om te gaan, en was doorgaans liever alleen. Waar anderen richting in hun leven leken te hebben, voelde ik me stuurloos. Ik volgde de lijnen die ouders en school uitzetten, maakte geen eigen keuzes en was daarin niet gelukkig. Maar gaandeweg vond ik compensatie in het mijzelf terugtrekken in een eigen wereld van kleur en muziek, waar ik veilig was en op verhaal kon komen. Ja, ik was introvert, maar wist dat nog niet. Ik probeerde de extraverte norm te volgen en werd daar doodmoe van.

Via een selectiecriterium, waarvan de logica mij nu ontgaat, bleven van alle schoolvakken alleen Nederlands en geschiedenis over voor een vervolgstudie. Het werd geschiedenis, want toen ik mijn leraar Nederlands een stapel opstellen zag nakijken, kreeg ik medelijden met hem. Hij had nog meer huiswerk dan ik. Bovendien zou het kofschip mij niets over het leven vertellen.

In die zeven jaar durende studie kwam ik maar weinig over mijn ouders tegen, maar ik leerde mijzelf wel wat beter kennen. Buiten het gezin, waar ik uit kwam, functioneerde ik een stuk beter dan daarbinnen en ik leerde gelijkgestemden kennen. Studievrienden, maar ook singer-songwriters die op juiste toon en in rake bewoordingen mijn levensgevoel bevestigden. Ik kocht in die tijd meer dan vierhonderd elpees, altijd op zoek naar nog meer zelfkennis. En toen ik na zeven jaar in het Utrechts Academiegebouw mijn afstudeerbul mocht ophalen, wist ik genoeg om de volgende vijfentwintig jaar in redelijk evenwicht door te komen.

Charlatan ~ 1) Bedrieger 2) Beunhaas 3) Beunhaas (pol.) 4) Dilettant 5) Knoeier 6) Kwakzalver 7) Marktschreeuwer 8) Oliekoop 9) Oplichter 10) Opschepper 11) Praalhans 12) Windbuil 13) Wonderdoener 14) Wonderdokter 15) Zwendelaar 16) Zwervende kwakzalver

Mijn carrière in het onderwijs begon ik als conciërge. Het arbeidsbureau noemde mij onbemiddelbaar, maar de intercedente van het uitzendbureau zei dat ze voor mij wel een mooi begin had, waarbij de ironie haar niet ontging. De conciërge van de plaatselijke detailhandelsschool was ziek en er werd per onmiddellijk een vervanger gezocht. Op maandagochtend meldde ik mij bij de directeur, kreeg een stofjas en mocht gaan koffiezetten. Ik had al snel door dat ik de karweitjes, die er te doen waren, zorgvuldig over de dag moest uitsmeren. Dan had ik ’s middags ook nog wat te doen. J.R.R. Tolkien was er mijn beste collega, want na het lezen van De hobbit had ik nog tijd genoeg voor de drie delen van In de ban van de ring.

Drie maanden later was ik leraar geschiedenis en twee schooljaren later was het alweer voorbij. Last in, first out. Omdat ik twee uur in de week maatschappijleer had gegeven aan een havo-4-klas, kreeg ik van het Ministerie van Onderwijs een onderwijsbevoegdheid maatschappijleer cadeau, zonder er een minuut voor hoeven te studeren. Het bleek mijn redding, want ik kon leraar maatschappijleer worden op een meao. Maar in contact met collega’s, die wel een aantal jaren dit vak gestudeerd hadden, voelde ik me toch altijd een beetje een bedrieger en ik merkte ook dat ik niet de maatschappijverbeteraar was, die zij wel waren. Verbeter de wereld, begin bij jezelf was meer mijn motto.

Maar ook bedriegen went. In de jaren erna heb ik een veelvoud aan vakken gegeven, waar ik niet bevoegd voor was, maar wel bekwaam in werd geacht. Secretariaatspraktijk, planning en organisatie, personeelsadministratie, betalingsverkeer, Pers en PR, levensbeschouwelijke vorming, persoonlijke en maatschappelijke vorming, maatschappelijk culturele vorming, sollicitatietraining, bedrijfsoriëntatie en tenslotte ook nog tien jaar Nederlands. Ik blufte me door het hele curriculum heen.

Ik denk niet dat ik bij mijn leerlingen blijvende schade heb aangericht, maar ik weet zeker dat ik ze inhoudelijk niet altijd heb kunnen bieden waar zij recht op hadden. Ruim dertig jaar lang heb ik lesgegeven in vakken, waarin ik niet opgeleid was en de laatste jaren had ik steeds vaker het gevoel bijna ontmaskerd te worden. Dat moment is gelukkig nooit gekomen, zodat ik eindelijk de rol kan spelen, die echt bij mij past. Een introverte pensionado, die zijn sociale verplichtingen nu zelf kan doseren en genoeg tijd overhoudt om zich terug te trekken in kleur en muziek.

#WOT: betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat daar een link achter naar je eigen blog.