Zo, dit was pas heftige kost. Het psychologisch rapport ging over mijzelf, en ik was nog erger aan toe dan ik zelf al vermoedde. In de onderzoeken was ik naar voren gekomen als iemand met een neurotische persoonlijkheidsorganisatie, maar gelukkig waren er verzachtende omstandigheden. In aanleg was ik niet zo kwetsbaar, en mijn klachten leken eerder verband te houden met mijn introverte aard, mijn neiging tot het controleren van gevoel en gedrag en mijn gebrek aan sociale souplesse. Bovendien waren zij deels situatief bepaald vanwege familiaire omstandigheden en mijn werksituatie.

Het rapport is ruim tien jaar oud, en er is veel veranderd. Mijn werksituatie heeft zichzelf opgeheven, en van het gezin, waarin ik ben opgegroeid, resten nog twee broers. Ik zie ze zelden tot nooit, betreur dit, maar heb er inmiddels ook vrede mee. Mijn eigen gezin is ervoor in de plaats gekomen en dat is in alle opzichten een enorme vooruitgang. Introvert ben ik nog steeds, maar sinds ik het weet heb ik er geen last meer van. Ik hoef niet meer te leven naar extraverte normen en weet dat ik met enige regelmaat in rustige afzondering mijn accu op moet laden. En die sociale souplesse? Laat ik het erop houden dat deze stijve hark in de categorie gehandicapten tegenwoordig aardig zijn mannetje staat.

Een aantal neurotische trekjes zijn gebleven, en de autist in mij ziet geen enkele reden om deze te bestrijden. Het rapport had gelijk: ze houden de zenuwen onder controle en ik voel me er dus goed bij. Eerlijk gezegd houd ik van ze, koester ze misschien wel. Ze zijn tenslotte mijn oudste vrienden.

Waar mijn organisatietalent overgaat in neurotisch gedrag, vind ik zelf soms moeilijk vast te stellen. Mijn vrouw is daar beter in. Voor bijna alle werkzaamheden in ons leven heb ik een systeem ontwikkeld, en ik ben voortdurend bezig deze systemen te perfectioneren. Een simpel voorbeeld hiervan is het vullen van de vaatwasser. Ervaring heeft mij geleerd, dat er voor het meeste serviesgoed de ideale positie te bepalen is. Grote en kleine borden door elkaar zetten werkt bijvoorbeeld niet, vooral niet bij het uitruimen. Dan moet je alsnog sorteren, en dat heb ik dan allang gedaan. Aan serviesgoed, waar ik na veel pogingen nog steeds geen goede plek voor kan vinden, heb ik een hekel. Het liefst zou ik die soepkommen weggooien. Gelukkig ben ik niet alleen in dit huis.

De keukenlade is ook zoiets. Een la met zoveel mooie vakjes nodigt natuurlijk uit tot optimaliseren. Messen bij messen, vorken bij vorken en lepels bij lepels. En in die volgorde. Het grote bestek in de ene la, het ontbijtbestek in de andere. Het lukt mij bijna niet, om mijn boterham te smeren met een mes met een groot heft. Bij ieder beweging voel ik de onderkant in mijn handpalm drukken en weet ik, dat ik het verkeerde mes in mijn handen heb. Daarom ruim ik het liefst zelf de vaatwasser leeg: als het dan toch mis gaat, kan ik het alleen mijzelf te verwijten. Dat is wel zo goed voor de sfeer aan tafel.

Dat mijn cd’s en elpees op alfabetische volgorde staan, lijkt me overduidelijk. Van Abba tot Zappa zeg maar, alleen heb ik geen muziek van Abba. Het was mij een gruwel: elpees in de verkeerde hoes en cd’s in het verkeerde doosje. Je doet je linkerschoen toch ook niet aan je rechtervoet?  Misschien is dit ook wel de reden, dat ik slecht zoeken kan: als iets niet op zijn plaats ligt, ben ik verloren. Dan word ik inwendig boos, dat mijn systematiek met voeten is getreden. Mijn zoon heeft voor de grap weleens een paar boeken uit een genummerde serie op de boekenplank verwisseld, om te kijken hoelang het duurde voordat ik het opmerkte. Sheldon noemt hij mij dan, naar Sheldon Cooper uit The Big Bang Theory, de sociaal onhandige natuurwetenschapper met zijn grote behoefte aan structuur.

Zenuwachtig ~ 1) Angstig 2) Geagiteerd 3) Gejaagd 4) Gespannen 5) Haastig 6) Jachterig 7) Nerveus 8) Opgewonden 9) Onrustig 10) Schutterig 11) Zeer opgewonden 12) Zemelachtig

Het zou niet zo moeten zijn, maar vooral op zondagmorgen hebben mijn geringe sociale souplesse en introverte aard het moeilijk. Wij gaan dan naar de kerk, en meestal zit de kerk bomvol. Vriendelijke mensen spreken mij aan, maar ik wil helemaal niet aangesproken worden, ik heb genoeg aan mijzelf en wil met rust gelaten worden. Voor de ramen hangt dichte vitrage en doorgaans blijven de bovenlichten gesloten: blijkbaar heeft iedere kerkganger het vetorecht tegen tocht.

Volgens mij zijn er stiekem wat extra rijen stoelen geplaatst, want als de boomlange bezoeker op de stoel voor mij een beetje achteroverleunt, zit ik met mijn neus in de boord van zijn overhemd. Ik ga sneller ademhalen, word duizelig bij het opstaan en neem mijn toevlucht tot yoga-ademhaling. Vier tellen in-, zes tellen uitademen. En ik ga door met tellen: uit hoeveel rijen stenen bestaat de achterwand? Hoeveel lampen hangen er tussen preekstoel en gangpad? Tenslotte kijk ik naar het psalmbord en maak rekensommetjes. Ik tel de nummers van de psalmen en gezangen bij elkaar op en breng ze terug tot één cijfer: het rapportcijfer van vandaag.

Wanneer de preek begint, ben ik meestal weer rustig en kan ik toch nog enige aandacht opbrengen voor het gesproken woord. Maar wanneer het einde van de dienst in zicht komt, slaat de onrust weer toe. Ik wil weg, en het liefst direct. Waarom moet er nog zoveel gezongen worden? Alle ramen zijn beslagen en het is tijd voor frisse lucht.

Vandaag prijs ik me gelukkig, dat het mooi weer is en ik geen jas aanheb. Dat betekent, dat ik niet tegen de stroom in naar de kapstok hoef, opgehouden door kerkgangers, die elkaar de hele week niet gezien hebben en onmiddellijk pas op de plaats maken voor een praatje.

Onze Lieve Heer heeft vreemde kostgangers, zei mijn opa vroeger al. Toen dacht ik nog, dat hij het over anderen had.

WOT: betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat een link achter naar je eigen blog onder het woord van die week zodat iedereen mee kan lezen.

De #WOT is bedacht door Karin Ramaker. Daarna is het overgenomen door Irene van Putten, vervolgens door Hendrik-Jan de Wit en nu dus door Martha Pelkman.