In 1948 schreef George Orwell een toekomstroman, waarin hij beschreef hoe de wereld er over vijfendertig jaar uit zou kunnen zien. Met de dictaturen van Stalin en Hitler in zijn achterhoofd schiep hij in zijn boek 1984 een staat, waarin het alziend oog van Big Brother alles controleert en de menselijke vrijheid verdwenen is. Iedereen moet geheel volgens de regels van de Partij denken, voelen en leven, maar dit keurslijf gaat de hoofdpersoon, Winston Smith, steeds meer tegenstaan. Tegen alle voorschriften in koopt hij een dagboek om zijn gedachten op te schrijven. Want zij zijn het enige, denkt hij, wat de alom aanwezige Partij hem niet kan afpakken. Winston komt bedrogen uit, want de Gedachtenpolitie krijgt ook hem te pakken. Hij wordt gemarteld, mentaal gebroken en geïndoctrineerd. Zijn geest wordt vermoord en ook hij wordt een niet nadenkende partijvolgeling.

Op vrijdagavond 13 november 2015 pleegden acht islamitische terroristen op drie verschillende plaatsen in Parijs aanslagen, waarbij 129 doden en meer dan 350 gewonden vielen. Zeven terroristen kwamen om, maar de achtste, Salah Abdeslam, wist te ontsnappen. Een parkeerbonnetje uit het Brusselse Molenbeek, gevonden in een achtergelaten vluchtauto, plus bewakingsbeelden van een tankstation deden vermoeden dat hij naar België gevlucht was. Dat bleek achteraf te kloppen, maar het lukte Salah meer dan vier maanden onder de radar te blijven. Op 18 maart van dit jaar werd hij dan toch gearresteerd, inderdaad in Molenbeek.

Hunted, iedere maandagavond om 20.30 uur te zien op NPO 3, is een fascinerend televisieprogramma, dat antwoord moet geven op de vraag of je in Nederland zomaar kunt verdwijnen en drie weken uit handen kunt blijven van een speciaal hiervoor opgerichte opsporingsdienst, samengesteld uit ervaren politiemensen en rechercheurs. Beide partijen moeten zich aan de Nederlandse wet houden; aanvragen van het opsporingsteam om camerabeelden op te vragen, of om een telefoontap te plaatsen, worden door een strafrechtdeskundige getoetst op hun rechtmatigheid. De deelnemers, vier duo’s en vier individuen, mogen Nederland niet uit en mogen niet langer dan 48 uur op dezelfde plaats blijven. De makers van het programma zeggen hiermee een natuurgetrouwe weergave van de Nederlandse werkelijkheid te geven, en ik geloof ze onmiddellijk.

Alleen zijn ~ 1) Afgelegen 2) Afgezonderd 3) Afzonderlijk 4) Apart 5) Blotelijk 6) Enkel 7) Exclusief 8) Enkel of enkele 9) Eniglijk 10) Enig 11) Enige 12) Eenzaam 13) Enkel omdat er niemand bij is (crypt.) 14) In je eentje 15) In zijn uppie 16) Louter 17) Maar 18) Niet vergezeld 19) Niet onderling 20) Niemand 21) Niet samen 22) Onvermengd 23) Onvergezeld 24) Puur 25) Uitsluitend 27) Uniek 28) Uppie 29) Solo 30) Slechts 31) Solitair 32) Verlaten 33) Zuiver

Met Saleh Abdeslam en de aanslagen in Parijs in mijn achterhoofd lag mijn sympathie aanvankelijk bij het opsporingsteam. Ik keek eigenlijk naar het antwoord op de vraag, hoe snel je in Nederland een terrorist te pakken kunt krijgen. Het hielp ook wel dat de eerste deelnemer niet helemaal mijn voorkeur had. Als outdoor-specialist had Frank uit Tuitjenhorn een hoge dunk van zijn eigen zelfredzaamheid, maar het hele vluchtplan stond in zijn telefoon, die hij thuis had achtergelaten. Eén nachtje slapen in het bos, een boottochtje van Enkhuizen naar Stavoren en Frank was het haasje. Zelfoverschatting noemde hij het, en terecht. Voor studievriendinnen Laura en Iwana duurde het onderduiken ook niet lang. Je kunt je wel ver weg van huis verstoppen op een camping, maar bij het eerste gebruik van je pinpas ben je gezien. Het opsporingsteam weet onmiddellijk waar er met je pas gepind is en een camera ziet jou, de pinner of de kentekenplaat van de auto waar je inzit. En vanaf dat moment is het een verloren kat-en-muisspel.

Toch begon mijn sympathie een beetje te kantelen. Dat de Turkse Nederlander Kubilay gepakt werd, omdat hij eerst een bezoekje bracht aan zijn vrouw, en daarna tot tweemaal toe aan een bevriende kapper, was natuurlijk stom. Maar het werd wel steeds duidelijker hoeveel informatie dat opsporingsteam over de kandidaten heeft en welke trucs ze achter de hand hebben. Taps op de telefoons van iedereen in je telefoonlijst en het continu volgen van al je Facebookvrienden. Je e-mailgeschiedenis en bankgegevens van de afgelopen jaren, zodat ze je uitgavenpatroon en favoriete pinautomaten kennen. Een stil sms’je naar welke mobiele telefoon dan ook, zodat alle gesprekken direct bij het opsporingsteam binnenkomen en gevolgd kunnen worden. Ik wist niet dat er in Nederland zoveel bewakingscamera’s hangen; zelfs boven onze snelwegen wordt iedere kentekenplaat geregistreerd en verdachte auto’s worden onmiddellijk opgepikt en gevolgd. Big Brother is watching you, en zelfs George Orwell had niet kunnen vermoeden dat het zulke grote vormen zou aannemen.

Ik begin ook steeds meer mijn sympathie te verliezen voor sommige leden van het opsporingsteam, vooral voor de hunters in de buitendienst. Het machogedrag en intimiderende machtsvertoon van deze mannen in hun strak zittende T-shirts staat mij tegen, net zoals de quasi-charmante en semivriendschappelijke ondervragingstechnieken van hun vrouwelijke collega’s. De woorden van hun chef, dat ik niets te vrezen heb zolang ik niets fout doe en niets te verbergen heb, stellen mij niet echt gerust. Wat vroeger wet was, is nu bij de wet verboden, en wie gaat er morgen bepalen wat goed of fout is? Wie staat er dan voor mijn deur? Vraag het Winston Smith maar.

Vandaar dat heel mijn hart hoopt dat er van de overgebleven kandidaten zoveel mogelijk de eindstreep zullen halen. Sommigen van hen gaan nog wel gepakt worden, want we hebben al kunnen zien dat heimwee, paranoia en social media geduchte verraders zijn. Mijn hoop is vooral gevestigd op Evert, de sergeant-majoor uit het Korps Mariniers, die de meest geduchte tegenstander van het opsporingsteam lijkt te zijn. Als hij het haalt, is er voor het afwijkende individu in Nederland nog toekomst.

Dan schrijf ik met een gerust hart weer een bladzijde in mijn dagboek.

#WOT: betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat een link achter naar je eigen blog onder het woord van die week zodat iedereen mee kan lezen.

De #WOT is bedacht door Karin Ramaker. Daarna is het overgenomen door Irene van Putten, vervolgens door Hendrik-Jan de Wit en nu dus door Martha Pelkman.