Toen de Noodwet Ouderdomsvoorziening op 1 januari 1957 plaats maakte voor de invoering van de AOW, was mijn opa kort ervoor 65 geworden en kon hij na een arbeidzaam leven gaan genieten van een rustige oude dag. De slagerij werd voortgezet door de slagersknecht, die met zijn oudste dochter getrouwd was. Maar in datzelfde jaar overleed geheel onverwacht mijn oma, zodat hij zonder haar moest verhuizen naar zijn nieuwe woning, op vijf minuten afstand van het winkelpand waar zij samen dertig jaar gewoond en gewerkt hadden en elf kinderen hadden gekregen.

Twee dochtertjes waren nog voor hun eerste verjaardag overleden, maar zij leefden voort in de namen van hun zusjes, die na hen geboren werden. Van mijn zes tantes waren er drie getrouwd, twee gingen het klooster in en zo bleef er één ongehuwde tante achter, die met mijn opa meeverhuisde en voor hem zorgde tot hij in 1982 overleed.

Als goed katholiek las mijn opa natuurlijk De Volkskrant, was hij lid van de KRO en stemde hij op de KVP. Als op zondagmorgen kinderen en kleinkinderen uit de kerk koffie kwamen drinken, ging het gesprek bijna nooit over politiek, hooguit werd bezorgdheid geuit over de ontwikkelingen in de katholieke kerk, die na het Tweede Vaticaanse Concilie toch wel erg snel gingen.

Ook de pauselijke encycliek Humanae Vitae, over het menselijk leven, het huwelijk en de geboorteregeling, bracht in 1968 heel wat beroering, maar eerlijk gezegd ontging mij het meeste ervan. Terwijl opa in de voorkamer op zijn donkerrode fauteuil rustig een bolknak rookte en af en toe een rake opmerking plaatste, zat ik als één van de 32 kleinkinderen in de achterkamer plaatjes te draaien. De keuze was niet groot, maar Dominique van Soeur Sourire, de zingende non, ontbrak natuurlijk niet.

Rust ~1) Adempauze 2) Bedaardheid 3) Beheerstheid 4) Bezitting 5) Caesuur 6) Cesuur 7) Commando 8) Deel van een muziekschrift 9) Deel van een schip 10) Gemak 11) Gemoedsrust 12) Gerustheid 13) Geruststelling 14) Glasplaat 15) Halftime 16) Het niet actief zijn 17) Kalme gemoedstoestand 18) Kalmte 19) Lavei 20) Ledige tijd 21) Ledigheid 22) Muziekteken

Toen mijn vader zijn 65^e verjaardag vierde, maakte hij al vier jaar lang gebruik van de VUT-regeling. Hierdoor kreeg hij meer tijd om zijn taak als mantelzorger voor mijn gehandicapte broer en zus vorm te geven. Mijn ouders en mijn broer woonden al zo’n tien jaar in een aangepaste woning, gelijkvloers en zonder drempels, terwijl mijn zus met haar man elders in Dordrecht woonden.

Mijn vader hield twee tuinen bij, bracht het glaswerk en het oud papier van twee huishoudens weg, deed boodschappen en fungeerde als loopjongen. Veel rust had hij nooit in zich gehad, dus ik weet zeker dat hij al deze dingen graag en met liefde deed. En tussen de bedrijven door kwamen zijn zes kleinkinderen in wisselende samenstelling graag bij opa en oma logeren, want er was altijd wel wat te doen en in tegenstelling tot thuis mochten zij op de kamer van mijn broer, als hij naar zijn werk was, op ieder moment van de dag televisiekijken.

Mijn ouders lazen nog steeds De Volkskrant en het kwam goed uit dat deze krant niet meer het dagblad voor katholiek Nederland was, want aan het einde van de jaren zestig hadden zij de kerk vaarwel gezegd. Ze hebben ons altijd voor de gek gehouden, was het enige dat mijn moeder erover kwijt wilde. Ik vermoed dat het krijgen van twee gehandicapte kinderen haar twijfel aan Gods liefde had omgezet naar volledige afwijzing.

Mijn vader heeft nog enige jaren CDA gestemd, maar mijn moeder stapte over naar de VVD. Van het rijke roomse leven resteerde alleen het abonnement op de televisiegids van de KRO en ook bij hun overlijden, jaren later, kwam er geen pastoor of priester meer aan te pas.

Vier maanden geleden werd ik zelf 65 en net zoals mijn vader heb ik niet op de AOW gewacht om te stoppen met werken. Zijn VUT-leeftijd was al die jaren mijn horizon en ik was blij dat ik dankzij een een-tweetje tussen werkgever en pensioenfonds ook op 61-jarige leeftijd kon stoppen met werken. Ik heb nu tijd genoeg om achterom te kijken, en misschien doe ik dat ook wel om dat er vooruit niet zoveel meer te zien is.

Hierin vroeg ik mij afgelopen week af of mijn rustige oude dag te vergelijken is met die van mijn vader of van mijn opa, en ik kwam tot een wat merkwaardige conclusie. Die rustige oude dag is namelijk aan het verdwijnen. Ingeklemd door woorden als pensioenindexatie en vrijwilligerswerk is 69 het nieuwe 49 geworden en worden jongere generaties opgeroepen tot een leven lang werken, daar waar het nog niet zo lang geleden een leven lang leren was.

In het voetspoor van pa en opa ben ik door de tijd ingehaald en heb ik geen oog gehad voor de transitie van werken, om in je levensonderhoud te voorzien, naar werken, om de aandeelhouders van de 24-uurseconomie tevreden te stellen.

Bij de afgelopen verkiezingen liet ik mij leiden door mijn katholieke verleden en de mooie leuze Voor een land dat we door willen geven en stemde op het CDA. Bij de volgende verkiezingen ga ik toch echt links stemmen, want vooral in de discussie over de dividendbelasting werd pijnlijk duidelijk dat ook het Nederland van het CDA gegrondvest is op werkgelegenheid en beurskoersen. Hierbij is voor andere waarden blijkbaar geen ruimte meer, zij zijn uit het publieke domein verdreven.

Als dus het enige verzet tegen het neoliberalisme van links komt, kan ik niet anders dan met een knipoog de beroemde uitspraak van Churchill aanpassen: Wie op zijn 65^e niet links stemt, heeft hart noch verstand.

WOT betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat bij Martha een link achter naar je eigen blog.