Het was een jaar dat veel veranderingen met zich meebracht. Het begon al in februari, toen wij verhuisden vanuit de buitenwijk Crabbehoff naar het Land van Valk, een wijk die dichter bij het centrum van Dordrecht lag. Het was nog altijd niet duidelijk welke aandoening mijn steeds slechter lopende broer had, maar inmiddels liet mijn jongere zus ongeveer dezelfde verschijnselen zien. Ook zij liep moeilijk en daarnaast was vlot en leesbaar schrijven voor haar erg moeilijk. De lagere school was dichtbij geweest, maar in augustus moest zij naar de middelbare school en mijn ouders achtten haar niet in staat tweemaal het hele eind van en naar de school aan het Oranjepark te fietsen.

Mijn vader had het slachthuis inmiddels verruild voor een functie bij de Veterinaire Hoofdinspectie en mijn moeder werkte fulltime op de administratie van de Lagere Technische School, zodat hun beider inkomen hen in staat stelde een huis te kopen, vlakbij het werk van mijn moeder en de school van mijn zus. En dus verlieten wij na nog geen vier jaar de buitenwijk, waar ik de lagere school had afgemaakt en in de tweede klas van het gymnasium was blijven zitten, lid geweest was van de zeeverkenners, op het jeugdkoor van de kerk had gezeten en iedere zaterdagmiddag naar de Top 40 luisterde.

Onze nieuwe woning was een maisonnette, waarvan het woongedeelte zich op de eerste etage bevond, met een balkon aan de achterzijde van het huis. Op de tweede etage waren drie slaapkamers en een badkamer en in de gang kon je via een vlizotrap naar het betimmerde deel van de zolder.

De afgelopen jaren had ik een kamer gedeeld met mijn één jaar oudere broer, maar het liefste wilde ik een eigen kamer, zodat ik alle muren naar eigen inzicht kon volhangen en ongestoord mijn huiswerk kon maken of gaan zitten tekenen, zonder opmerkingen of commentaar. Blijkbaar had ik hierover genoeg gezeurd, want mijn oudere broers deelden een grote slaapkamer, terwijl een kleiner kamertje aan de achterkant mijn domein werd. Boven het bureau hing een Tomado-boekenrek en aan de muur boven mijn bed hingen een grote poster van de Beatles uit hun Magical Mystery Tour en een kleinere poster van Bob Dylan.

Oefening ~ 1) Africhting 2) Ascese 3) Bekwaming 4) Betrachting 5) Exercitie 6) Godsdienstige bijeenkomst 7) Het bekwaam maken door herhaling 8) Manoeuvre 9) Opgave 10) Opleiding 11) Repetitie 12) Scholing 13) Schoolopgave 14) Studie 15) Test 16) Thema 17) Training 18) Vaardigheidsoefening 19) Werkzaamheid 20) Zelflering

Mijn oudste broer slaagde dat jaar voor zijn eindexamen en ging studeren, zodat ik na mijn laatste zomervakantie zonder vakantiewerk op school niet langer het kleine broertje was. Er was niemand meer die thuis mijn inzichten over schoolvakken en leraren weerlegde of voor wie ik moest liegen als hij weer eens spijbelde.

Deze oefening in zelfstandigheid beviel mij goed, want zo had ik meer tijd voor mijzelf. Tussen school en huis, tussen Rotterdam en Dordrecht, had ik alle tijd om te dagdromen en als ik´s middags zin had om vanaf het station even de stad in te gaan om langs een paar platenzaken te fietsen, was er niemand die mij tegenhield. Buiten schooltijd, tussen acht uur ’s ochtends en kwart over vijf  ’s middags, als mijn moeder uit haar werk kwam, was ik vrij om te gaan en te staan waar ik wilde en was ik aan niemand meer verantwoording schuldig.

De laatste grote verandering van dat jaar ging geheel buiten mij om, maar het zette mij wel aan het denken. In november 1968 verscheen The white album van de Beatles en aanvankelijk kon ik maar moeilijk wennen aan deze dubbelelpee. De Beatles klonken niet meer als een eenheid, maar als vier individuele muzikanten. Hun nummers gingen alle kanten op, de teksten waren veel persoonlijker.

Na een paar weken ging ik de elpees steeds meer waarderen, niet als een afgerond geheel, maar als een som der delen waarvan ik sommige weg leerde laten. En net zoals ik af en toe filosofeerde over een leven zonder vader en moeder, zonder mijn broers en zus, zo zag ik ook een leven voor me zonder ieder jaar een nieuwe Beatles-elpee, die de voorgaande overtrof. Want het was mij duidelijk dat het einde van de groep in zicht kwam en dat ik ooit alleen verder zou moeten.

Afgelopen week heb ik de opgepoetste versie van The white album gekocht, die ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van deze dubbelelpee uitgebracht is. Hij klinkt prachtig, maar zelden werd ik zo nadrukkelijk een tijdmachine ingezogen dan bij deze hernieuwde kennismaking.

Ik was weer terug op mijn eerste eigen kamer in het bovenhuis op de Krommedijk en zat weer aan de eettafel, waar ik de wind van voren kreeg omdat ik niet naar de kapper geweest was, zoals mij was opgedragen. Ik zag opnieuw hun bezorgde gezichten en voelde de stress van mijn ouders, omdat ze van de nieuwe huisarts gehoord hadden welke ziekte mijn broer en zus hadden en dat het alleen maar bergafwaarts met ze zou gaan. Het huis met al zijn trappen was een slecht idee geweest.

En vijftig jaar later snap ik beter dan ooit dat ik mijzelf in mijn oefeningen in zelfstandigheid toen heb willen beschermen tegen het gevoel van eenzaamheid, dat thuis niet meer is overgegaan.

WOT betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat bij Martha een link achter naar je eigen blog.