Vaak denk ik terug aan George Orwells dystopische toekomstroman 1984, het jaar waarin mijn tweede dochter geboren werd en Big Brother ons overal in de gaten zou houden. Geïnspireerd door de hoofdpersoon Winston Smith wilde ik niet meedoen aan de volkstelling van 1971, want wat ging dat nieuwe apparaat, een computer, met mijn gegevens doen?

Ik had het recht om door de overheid met rust gelaten te worden, want dat was de erfenis van mijn grootvader. Hij was toch niet voor niets in het laatste oorlogsjaar overleden in zijn verzet tegen het totalitaire Duitse regime? Gedwongen door mijn vader, en een mogelijke geldboete van maximaal vijfhonderd gulden, vulde ik de ponskaart toch maar in, maar niet zonder zoveel mogelijk foute antwoorden te geven.

Met verbazing kan ik naar het televisieprogramma Hunted kijken, waarin een aantal deelnemers enkele weken uit handen van een nationaal opsporingsteam moeten zien te blijven. Het team beschikt over de allernieuwste digitale middelen, kan beelden van iedere bewakingscamera in Nederland opvragen, nummerplaten van auto’s invoeren en deze over het hele Nederlandse wegennet volgen. Het is geen probleem om van een Officier van Justitie goedkeuring te krijgen om alle contactlijsten in de social media van de deelnemers in kaart te brengen en na te trekken.

De hunters kunnen pingen naar iedere smartphone, taps plaatsen, e-mails bekijken en meelezen met WhatsApp-verkeer. Ze vorderen laptops en intimideren helpers om aan informatie te komen, zodat er maar weinig kansen zijn om uit handen te blijven van deze grote broers. Nu veiligheid inmiddels boven privacy gaat, is het beklemmend om te zien hoe klein ons privédomein geworden is.

Huppeldepup ~ 1) dinges 2) hoe-heet-het

Wanneer mensen niet over voldoende woorden beschikken om hun gedachten uit te kunnen drukken, verliezen zij niet alleen hun spraak maar ook hun denken. In 1984 doen Staat en Partij er alles aan om in het hoofd van hun onderdanen binnen te dringen, om hun gedrag te kunnen voorprogrammeren. Er is een nieuwe taal geïntroduceerd, Newspeak, die vrijheid van gedachten aan banden legt en gevaarlijke individualiteit en zelfexpressie moet voorkomen.

Afgelopen week haalde een oproep van de organisatie PETA (People for the Ethnical Treatment of Animals) het nieuws. Volgens deze organisatie normaliseert mijn taalgebruik dierenmishandeling, dus mag ik voortaan geen twee vliegen meer in één klap slaan of een koe bij de hoorns vatten. Deze metaforen zijn dieronvriendelijk en vergiftigen ons denken over de relatie tussen mens en dier. Ik was weer even terug bij Winston Smith en betrapte mezelf op een thoughtcrime.

Natuurlijk blijven voor mij vossen sluw, kwartels doof, palingen glad en maken dode mussen me nog steeds niet blij. Garnalen zijn stoned, torren dronken en apen zat. Nog steeds hoop ik mijn hand niet in een wespennest te steken of in een slangenkuil terecht te komen. Die ene zwaluw kan er niets aan doen dat hij nog geen zomer brengt, net zomin als die zwarte en witte zwanen er iets aan kunnen doen dat Engeland binnenkort misschien gesloten is.

Maar mag ik straks dan niet meer met de kippen op stok of me het apenzuur werken, om daarna te stinken als een bunzing? Kan ik geen gebruik meer maken van ezelsbruggetjes of hamsteren bij de supermarkt? Is het gedaan met de favoriete uitdrukking van mijn vader, dat je achteraf een koe in zijn kont kijkt? Gaan vliegende kraaien dan niets meer vinden? Sterven witte raven uit?

Winston Smith heeft het niet gered, maar ik houd nog even vol. Ik ben gek op beeldspraak en ouderwetse stijlfiguren, maar vooral wil ik vrijheid in mijn hoofd. Ik wil blijven denken wat ik wil en me hierover op een individuele manier kunnen uitdrukken. Wees niet bang dat ik bewust mensen ga beledigen, want ik weet al heel lang dat vrijheid van meningsuiting niet het recht op kwetsen is. Maar ik ga geen rekening houden met uitgeschoten overgevoeligheid, die mij in mijn doen en laten wil beperken.

Binnen op de radio zingt Donny Osmond Puppy love. Buiten is het hondenweer en zijn er meer honden die Fikkie heten. Zo niet de puppy van mijn oudste dochter, een Appenzeller Sennenhond, zij heet Nina. Persoonlijk ben ik meer een kattenliefhebber, maar och, wat maakt het uit of je nu van de kat of van de hond gebeten wordt? Poeslief kan ieder huisdier zijn, dat zullen de mensen van PETA in ieder geval wel met mij eens zijn.

WOT betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat bij Martha een link achter naar je eigen blog.