Op mijn pasfoto’s ben ik altijd erg zuinig geweest, zodat ik bijna niet kan begrijpen dat ik de allereerste niet meer heb. Hij is op een zonnige dag in juni 1960 gemaakt bij een fotograaf op het Dordtse Vrieseplein, want wij kregen wij een abonnement voor het zwembad en daar moest een foto op. Voor de kassa van het Wantijbad stond op zonnige dagen altijd een lange rij van ongeduldige pechvogels, die geen abonnement of couponboekje hadden en dus eerst entree moesten betalen. Daar zouden wij die zomer geen last van hebben en we hadden onze ouders moeten beloven dat we goed gebruik gingen maken van dat dure abonnement.

Dat het een mooie dag geweest moet zijn, kan ik zien aan de wel bewaard gebleven pasfoto van mijn broer. Zoals wel vaker hadden we bijna dezelfde kleren aan, waarbij hij de bruine en ik de blauwe variant droeg. Dit keer was het een zomers shirt met korte mouwen en je kunt aan de tint op zijn gezicht zien dat hij al veel buiten gespeeld had. Waarschijnlijk had mijn oudste broer ook zo’n abonnement, maar daar kan ik mij niets van herinneren. Wat ik nog wel weet is hoe lang de wandeltocht naar dat zwembad toe was, want een fiets hadden we nog niet.

Maar mijn eerste pasfoto is dus voorgoed verdwenen, waardoor ik op mijn oudste foto al een bril draag en inmiddels in de zesde klas zit. Op mijn kin is een wondkorstje zichtbaar, als blijvende herinnering aan die ene onhandige en te diepe duik in het zwembad, waarbij ik over de bodem schraapte. Ik heb mijn overhemd tot aan het bovenste knoopje dicht en mocht van de fotograaf blijkbaar niet in de lens kijken. Het resultaat is een vaag in de verte kijkende, misschien wel in zichzelf gekeerde jongen die voor de geplooide gordijnen van de fotostudio zijn lot afwacht.

Het is goed mogelijk dat ik na het laten maken van deze pasfoto naar de platenzaak ben gelopen, ik was immers toch op het winkelcentrum en ik sloeg deze winkel zelden over. Misschien heb ik wel geluisterd naar Like a rolling stone van Bob Dylan of Road runner van de Pretty Things, om uiteindelijk Set me free, een single van de Kinks, te kopen. Aan mijn uiterlijk is het nog niet te zien, maar de beatmuziek heeft me stevig in de greep en de Top 40 heeft al meer invloed op me dan de pastoor op zondag.

Mijn katholieke middelbare school staat in Rotterdam, zodat ik in de jaren hierna bijna jaarlijks in een fotocabine op het station zit voor een goed lijkende pasfoto op mijn nieuwe treinabonnement. Op deze foto’s zie ik mijzelf puber worden en een glimlach kan er niet meer af. Ik zie ook de moeizame strijd om mijn haar even lang te krijgen als dat van mijn muzikale rolmodellen, maar het valt niet mee. Het is me in de jaren zestig niet eens gelukt mijn oren bedekt te krijgen. Maar aan het begin van de jaren zeventig gaat het ineens hard en ik koester de foto’s waarop het haar over mijn schouders hangt en ik een grote oorring draag.

Kwijt ~ 1) Bijster 2) Foetsie 3) Niet meer in het bezit van 4) Niet te vinden 5) Onvindbaar 6) Poter 7) Spoorloos 8) Verdwaald 9) Verloren 10) Verloren hebbend 11) Vermist 12) Weg 13) Weg of zoek 14) Zoek 15) Zoek of weg

Opa, waarom ben jij kaal? vroeg mijn kleinzoon me op de man af. Het makkelijkste antwoord zou natuurlijk geweest zijn dat opa’s dat nu eenmaal zijn, maar zijn andere opa heeft nog een dikke bos haar. Daarmee kwam ik dus niet weg en ik probeerde het over een andere boeg te gooien door te zeggen dat opa vroeger wel veel haar had. Als bewijs liet ik hem een harige pasfoto zien, maar vol ongeloof vergeleek hij die foto met wat hij nu zag en liet het onderwerp voor het moment rusten. Twee weken later herhaalde hij zijn vraag, maar formuleerde het nu iets voorzichtiger. Opa, waarom heb jij van die kleine haartjes? Het was nog steeds moeilijk hier antwoord op te geven.

Omdat je tussen je vijftiende en vijfentwintigste jaar veel dingen voor het eerst zelfstandig doet of beleeft, blijven de herinneringen uit die tijd je het meeste bij. Mijn pasfoto’s vertellen me dat het niet meeviel volwassen te worden, maar eigenlijk weet ik dat nog wel. Mijn haar werd langer, ik kreeg een andere bril en droeg eventjes contactlenzen. Ik keerde terug naar de bril, knipte mijn lange haar af, liet een snor staan, schoor die weer af en liet hem daarna nog langer staan.

Die begroeide bovenlip heeft de jaren negentig niet gehaald en eigenlijk zie ik er nu al jaren ongeveer hetzelfde uit, met alleen om de zoveel tijd een andere bril en per foto een stukje ouder. In 1992 legde ik me erbij neer dat ik mijn weelderige haardos voorgoed kwijt was en besloot ik me niet langer te verzetten tegen mijn wijkende haargrens. Ik liet de tondeuse zijn werk doen en sindsdien heb ik geen kam meer nodig gehad. Dat is het enige voordeel van opa’s kleine haartjes.

WOT: betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat bij Martha een link achter naar je eigen blog.