De jongste zus van mijn vader, inmiddels alweer vijfentachtig jaar oud, is verhuisd naar een appartement. Haar oude huis had drie verdiepingen en te veel trappen, en die naar de zolder was bijzonder steil. Kinderen zijn er niet, zodat tante blij mag zijn dat ze uit een ouderwets katholiek gezin komt en heel wat neven en nichten heeft. Want dat huis moet leeg. Nadat de verhuizers alles hadden meegenomen wat in de nieuwe woning welkom was, bleef er nog genoeg over om op te ruimen. Want door onze familie loopt het verzamel-gen en degenen, die daar erfelijk mee belast zijn, kunnen daar behoorlijk ver in gaan. Ik spreek nu bewust geen waardeoordeel uit, want het gen zit ook in mij. Vogelplaatjes, postzegels, speldjes, langspeelplaten en singles, ik verzamelde ze allemaal. De speldjes heb ik lang geleden weggedaan, maar mijn overige verzamelingen koester ik nog steeds.

De zolder van tante was vol, erg vol, en het kostte ons meer dan drie dagen om de etage leeg te krijgen. Iedere vierkante meter moest veroverd worden, en iedere doos kon weer een nieuwe verrassing bevatten. En telkens weer de vraag: bewaren, weggooien of naar de kringloopwinkel? De zolder raakte steeds leger, maar de aanvankelijk lege woonkamer werd gaandeweg ingenomen door de afdeling kringloop. En aan het einde van zo’n dag vertrokken we met volle auto’s: karton voor de papierbak, glas voor de glasbak en textiel voor de textielbak. Want weggooien is ook in haar woonplaats vooral het scheiden van afval.

Op zolder hing de barometer van opa nog, en mijn neef bracht hem nog even in herinnering door geroutineerd twee tikjes op het glas te geven, om de wijzers te resetten naar de luchtdruk van die dag. Want dat deed opa ook altijd, om eraan toe te voegen dat er slecht weer op komst was, of juist niet. Misschien was dit het wel, waarom ik het helemaal niet erg vond om op die zolder een paar dagen vrijwilligerswerk te doen: ik was weer even onderdeel van die grote katholieke familie.

Vraag ~ 1) Aanzoek 2) Aftrek 3) Animo 4) Bede 5) Behoefte 6) Belangstelling 7) Duistere zaak 8) Eis 9) Gading 10) Informatie 11) Interpellatie 12) Kooplust 13) Kwestie 14) Onopgeloste kwestie 15) Onzekere taak 16) Onzekere zaak 17) Opgave 18) Probleem 19) Verlangen 20) Verzoek 21) Verzoek om antwoord 22) Vordering 23) Wat nog onzeker is

Soms verbaast het me dat ik bij een quiz op de televisie het antwoord op een vraag weet, terwijl ik van het onderwerp totaal geen kaas gegeten heb. Ergens moet ik deze nutteloze kennis hebben opgedaan, maar wanneer en hoe? Astrid Joosten vroeg in 2 voor 12 aan de deelnemers, met veel meer woorden en een animatiefilmpje, wie de Duitse uitvinder van het bouillonblokje was. Mijn geheugen combineerde een bouillonblokje met een Duits klinkende naam en gaf als mogelijk antwoord Liebig. Dit bleek nog goed te zijn ook.

Sinds die middagen op zolder ben ik erachter, hoe ik dit weet. Want tussen de oude boeken kwam een verzamelalbum tevoorschijn, met als titel Oxo Chromo’s. In het album zitten per pagina zes plaatjes, de chromo’s, die je op ingenieuze wijze in kunt steken, zodat de tekst op de achterkant op de volgende bladzijde te lezen is. De onderwerpen zijn heel gevarieerd, want het gaat van Het leven van Molière via Vogels uit de Belgische Kongo naar Ruimtevaart. Of het ditzelfde boek is, weet ik natuurlijk niet, maar ik heb het als kind verslonden. Toen ik het boek opensloeg en de Tocht der tienduizend van Xenophon zag, wist ik onmiddellijk dat een paar bladzijdes verder de jonge Iwan de Verschrikkelijke zich wreed vermaakte, en dat er naast de staartloze kat van het eiland Man een blauwe kat stond.

Natuurlijk zijn deze chromo’s uitgegeven om de omzet te vergroten, en onder ieder plaatje staat dan ook een wervende tekst. Liebig vleesextract: krachtig en versterkend of Met Oxo-Liebig producten legt U eer in. Boven de tekst op de achterzijde is er nog wat meer ruimte voor reclame vrijgemaakt, zodat ik hier kan lezen dat witte bonen in tomatensaus een voorbereid gerecht zijn en een ware traktatie, die zowel koud als warm genuttigd kunnen worden. Ik was het vergeten, maar onbewust heb ik er in mijn jaren op kamers veel aan gehad.

De firma Liebig heeft zijn doel dus bereikt, want ergens in mijn achterhoofd zweefde de naam nog en kon ik hiermee scoren in een televisiequiz. Het bedrijf zelf heeft niets meer aan zijn naamsbekendheid, want via talloze overnames en fusies zijn de bouillonblokjes uiteindelijk terechtgekomen bij de Campbell Soup Company, die van de soepblikken van Andy Warhol. Maar dat is een andere quizvraag.

De enige tien, die ik ooit voor natuurkunde haalde, was voor een schriftelijke overhoring van de Wet van Archimedes. Ik denk dat ik deze topprestatie geheel op het conto van de firma Liebig-Oxo kan schrijven, want op de achterkant van het vierde plaatje in de reeks Archimedes lees ik: Een lichaam, geheel of gedeeltelijk in een vloeistof gedompeld, ondervindt een opwaartse druk die gelijk is aan het gewicht van de verplaatste vloeistof. Glimlachend constateer ik dat de reclametekst erboven suggereert dat de vloeistof bij voorkeur Oxo-tomatensoep moet zijn; dat had ik vijfenvijftig jaar geleden gemist.

Het is jammer dat het album met de plaatjes nu zo muf ruikt, anders ging ik nu alles lezen over Leopold I van België. Voor een volgende quiz of overhoring pik ik in ieder geval mee, dat de pingoeïn in de jaren vijftig nog door het leven ging als vetgans.

#WOT: betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat een link achter naar je eigen blog onder het woord van die week zodat iedereen mee kan lezen.

De #WOT is bedacht door Karin Ramaker. Daarna is het overgenomen door Irene van Putten, vervolgens door Hendrik-Jan de Wit en nu dus door Martha Pelkman.