Bestaan ze nog, de schoolvakken boven de streep en onder de streep? Er boven stonden de vakken die meetelden bij de overgang of de diplomering, er onder de vakken die hooguit meetelden als ze keuzevak werden. Niemand is toch ooit blijven zitten op gymnastiek?

Op de meao was maatschappijleer keuzevak in één richting, de bestuurlijke. Toekomstige ambtenaren moesten, naast hun kennis van privaat- en publiekrecht, toch ook enigszins op de hoogte zijn van maatschappelijke ontwikkelingen. Dat trok het vak in deze richting boven de streep, en dit was voor mij het beslissende argument om als werkloze leraar geschiedenis dan toch maar maatschappijleer te gaan geven.

Het was daar een mooi vak, en de sfeer in de eindexamengroepen was doorgaans prima. Bijna vergat ik dat mijn politieke gedrevenheid niet erg groot is, en dat er in mij geen idealistische wereldverbeteraar schuilt. Daar had ik eigenlijk alleen maar last van als ik collega’s ontmoette, bij de bespreking van de nieuwe eindexamenonderwerpen of bij onderwijsconferenties van de Atlantische Commissie, toen nog overschaduwd door de Russische SS-20 raketten en het Amerikaanse antwoord in de vorm van kruisraketten. Mijn beschouwende instelling stond haaks op de gedrevenheid van als leraar vermomde politieke activisten. Ik was blij als zo’n dag voorbij was en ik weer op eigen kompas en in alle rust verder kon.

Maar het roer moest om: mbo-scholen waren te klein, slagingspercentages te laag en de ambities van onderwijsdeskundigen te groot. Politici gaven nauwelijks tegengas. Dat is niet verbazingwekkend, nog steeds kent het merendeel van onze volksvertegenwoordigers het beroepsonderwijs niet, ondanks het feit dat meer dan helft van de Nederlandse leerlingen naar het vmbo gaat. Over havo-hbo en vwo-universiteit praten is voor hen vertrouwder, dat kennen zij immers nog van vroeger of van hun kinderen.

Vakscholen, het leerlingwezen, basiseducatie, NT2, vormingswerk, vakscholen: het werd allemaal op één hoop gegooid. Het vijftien pagina’s tellende leerplan maatschappijleer werd, via een al wat dikker eindtermendocument, een kwalificatiedossier van tweehonderd pagina’s. Maatschappijleer heette nu burgerschapskunde, een onoverzichtelijk vak vol goede bedoelingen, dat zichzelf al gauw onder de streep trok. Ik zocht mijn heil elders en kwam bij mijn tweede liefde terecht, het vak Nederlands. Na al die jaren ontving ze mij met open armen.

Vroeg ~ 1) Bijtijds 2) Bijwoord 3) Eerder dan verwacht 4) Intijds 5) Jeugdig 6) Jong 7) Matineus 8) Niet op tijd 9) Onverlaat 10) Pril 11) Rijp 12) Ruimschoots op tijd 13) Tijdig 14) Tijdsaanduiding 15) Vroegtijdig

Soms is het prettig je eigen gelijk bevestigd te zien, en al helemaal als dat gebeurt door onze staatssecretaris van onderwijs. Gisteren las ik in de krant dat scholen in Nederland hun burgerschapsonderwijs sterk moeten verbeteren. Volgens de Onderwijsinspectie gaat het al jaren niet goed met de pogingen om scholieren typisch Nederlandse normen en waarden bij te brengen. De wettelijke opdracht is te vaag, scholen willen meer duidelijkheid. Daarom gaat Sander Dekker in een wet vastleggen dat leraren in de klas aandacht moeten geven aan onze kernwaarden. Als schot voor de boeg krijgen de scholen mee dat vrijheid, verantwoordelijkheid en verdraagzaamheid ons als Nederlanders met elkaar verbinden.

Of hij dan nog staatssecretaris is, valt te bezien, maar ik daag Sander Dekker uit om bij een eventuele tweede seizoen van Dream School docent burgerschapskunde te worden. In dit programma proberen bekende Nederlanders zestien schoolverlaters te inspireren hun vastgelopen schoolcarrière vlot te trekken, onder leiding van een twee ervaringsdeskundigen en met bekende Nederlanders als gastdocent. Deze leraar in ruste vindt het heerlijk om te zien hoeveel moeite Peter R. de Vries of Inez Weski hebben om deze groep, een uitvergroting van een gemiddelde mbo-klas niveau 2, te bereiken. Nog mooier zijn de momenten waarop het inderdaad lukt, en het zelfvertrouwen van de leerlingen hun afweer overwint. Sander, als je het belangrijker dan ooit vindt om de Nederlandse kernwaarden glashelder duidelijk te maken, ligt hier je kans. Geen woorden maar daden, zou ik zeggen.

Het oefenen van een inburgeringstest, of het laten invullen van de Stemwijzer zijn waardevolle momenten in het schoolleven van een leraar burgerschapskunde. De structuur van zo’n les ligt vast en eindelijk is er even rust in de tent. Misschien heb ik thuis onwillekeurig toch iets uitgedragen van mijn geloof in onze democratie, want gisteravond appte mijn zoon me over een vraag uit die Stemwijzer. Hij wilde weten wat vennootschapsbelasting is. Een halfuurtje later kreeg ik de uitslag door: de site adviseerde hem om op 50Plus te stemmen. Hij is er als zesentwintigjarige vroeg bij.

#WOT: betekent Write on Thursday. Iedere donderdag verschijnt er een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat een link achter naar je eigen blog onder het woord van die week zodat iedereen mee kan lezen.

De #WOT is bedacht door Karin Ramaker. Daarna is het overgenomen door Irene van Putten, vervolgens door Hendrik-Jan de Wit en nu dus door Martha Pelkman.